Het is alweer een aantal dagen geleden dat de warmte in ons land record na record brak.
Wanneer de buitentemperatuur hoger is dan de lichaamstemperatuur is het voor zowel mens als dier moeilijker om warmte kwijt te raken.
Deze dagen waren als varkenshouder dan ook zeker een uitdaging.
Bij een buitentemperatuur boven de 32 graden moet je als boer alle opties gebruiken om de stal koel te houden. Bij elk bedrijf is dit maatwerk. Bij de meeste varkenstallen in Nederland wordt buitenlucht gebruikt om de lucht in de stallen te verversen door middel van ventilatiesystemen.
Om ervoor te zorgen dat de warmte zoveel mogelijk buiten de stallen blijft zorgen wij ervoor dat de buitenlucht vanuit de schaduwkant de varkenstallen binnen komt. Ook hebben wij onze varkensstallen voorzien van een waternevelsysteem. Deze installatie zorgt ervoor dat de lucht 5 graden kouder de stal binnen komt. Het eerste wat wij op warme dagen doen is het nevelsysteem aanzetten.
De zeugen in de kraamstal krijgen bij hoge temperaturen extra aandacht. Het werpproces gaat natuurlijk altijd door en daarbij is het extra belangrijk om de temperatuur laag te houden, ze leveren tenslotte een hele prestatie. Wanneer we zien dat er een zeug in de kraamstal het zwaar heeft zorgen we voor extra verkoeling door bijvoorbeeld een grote natte doek op de rug van de zeug te leggen. Dit is een individuele aanpak omdat de kans op verkoudheid op de loer ligt. Bij mensen zie je dit ook gebeuren wanneer de airco bijvoorbeeld te extreem wordt ingezet.
Tijdens deze hete dagen komt er ook meer kijken bij de bedrijfsvoering. We zorgen ervoor dat het meest intensieve werk in de ochtend gedaan wordt. De varkens wil je namelijk ‘s middags niet te veel meer storen. Het is dan extra belangrijk om de rust in de stallen te houden. In Nederland is het zo geregeld dat boven de 35 graden geen diertransport mag plaatsvinden. Dus moeten we voor zulke hete dagen extra ruimte in de stal reserveren. Daarbij kan je als varkenshouder ook niet ver van huis zijn. Het is namelijk noodzaak om bij storingen zo snel mogelijk te handelen.
Michel Pol
Boerburgertweet is een Twitter en Facebook account met bijna 30.000 volgers. Op dit account vertellen mensen met een agrarische achtergrond een week lang hun belevenissen. In de eerste week van juli had ik de eer dit te mogen verzorgen.
Wat doet een veearts tegenwoordig, wat is er veranderd de laatste jaren? Hoe gaan we om met dieren, welke dilemma’s komen we tegen?
Afgelopen jaar ben ik meerdere keren geïnterviewd door landelijke televisie zenders. Je vertelt een eerlijk verhaal, maar woorden worden verdraaid in de uitzending omwille van kijkcijfers.
Tegenstellingen, negatief nieuws, activisten, het scoort in de media maar drijft groepen mensen uiteen en creëert onbegrip. Door verbinding, uitleg en overleg, komen culturen en bevolkingsgroepen bij elkaar. Het is de taak van de politiek om verschillende agenda’s uit elkaar te houden. Voeding, klimaat, dierwelzijn, het heeft allemaal te maken met de landbouw maar het zijn écht heel verschillende onderwerpen.
Dat was voor mij de reden om een week lang ‘heel Nederland’ mee te laten kijken over mijn schouders om te laten zien wat een veearts doet. Welke duurzaamheid initiatieven zijn er in de melkveehouderij? Zoals een aantal veehouders wat door zonnepanelen 40 gezinnen van stroom voorziet. Waarom staan sommige koeien op stal, andere koeien in de wei? Koeien lopen graag in de wei, maar het Nederlandse klimaat is niet iedere dag geschikt voor weidegang.
Wat zijn de voor- en nadelen van gangbare- en biologische veehouderij? Zeer terughoudend zijn met behandelingen en preventieve behandelingen is heel natuurlijk, maar kan bijvoorbeeld echt nadelig zijn voor het dierwelzijn.
Het doel van boerburgertweet is het ‘echte verhaal vertellen’. Waarom we dingen doen zoals we ze doen. Het was een verrassing om te merken dat zoveel mensen geïnteresseerd zijn in het verhaal van de agrarische sector en dat veel dingen niet bekend zijn bij mensen.
Een week lang de hele dag 15 reacties per uur op de telefoon, van Amsterdam tot Amerika, dat is echt een bijzondere ervaring. Wel 100 mensen stuurden zelf foto’s op van hun koeien! Bij al onze veehouders mochten de volgers via foto’s mee kijken van geboorte tot euthanasie, want ook dat hoort erbij.
Voor degene die het gemist heeft raad ik aan op Facebook de berichten van boerburgertweet eens terug te lezen
Bernd Hietberg
‘Melk komt toch uit een fabriek?’ Kinderen leren waar ons voedsel vandaan komt, dat is waar ik als leerkracht basisonderwijs en boerin (educatieboerin) druk mee ben.
Wat is het fijn dat steeds meer leerkrachten de weg naar een educatieboerderij weten te vinden! Wekelijks krijgen we inmiddels schoolklassen op bezoek. De kinderen leren met hoofd, hart en handen waar onder andere de melk vandaan komt. Ze ervaren hoe wij met onze dieren omgaan en de gang van gras tot glas melk. En wat is dit nodig....
Uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat er onwaarheden staan in lesboeken van het basisonderwijs over de agrarische sector. Van de 200 relevante lesboeken is er maar één waarin objectief en juist over de sector wordt geschreven. In de huidige lesboeken staan foto’s van kippen in legbatterijen die al tientallen jaren verboden zijn in Nederland.
Dat melk van de koe komt: ‘Uit de uiers van de koe!’ En hoe de koe verzorgd wordt: ‘Worden de bedden van de koeien twee keer per dag schoongemaakt? Mijn bed thuis wordt één keer in de twee weken verschoond!’
Hoe wij zorgen voor de natuur, voor vogels en insecten: ‘Wat een bloemenparadijs!’ en ‘Eet een zwaluw 50.000 vliegen per week!?’ Hoe wij groene stroom opwekken op ons erf: ‘Stinkt de stroom van koeienmest uit de biogas? en ‘Wekken de zonnepanelen ook ’s nachts stroom op?’
Dit en nog veel meer hebben wij het afgelopen schooljaar aan meer dan 1000 leerlingen kunnen leren en daar zijn we trots op. De dames in de stal blijven rustig onder al het bezoek. ‘Zijn het geen jongens?’ Gillende kinderen als een koe gaat mesten? Dat buigen we om naar juichen: ‘Jippie! Nog meer stroom en voedsel voor het gras!’
Ik ben inmiddels aan een nieuwe uitdaging begonnen, de aanleg van een moestuin en fruitboomgaard. Zodat kinderen ook daarvan kunnen leren in het nieuwe schooljaar. De waarde van voedsel. Eet bewust. Weet wat je eet!
Dorien Benning- de Wal
Een mailtje van een onbekende, nieuwsgierig open ik de mail. Een familieweekend in Zwiggelte, waarbij de organisatoren een rondleiding op een modern melkveebedrijf in het programma willen. Vraag is of wij hieraan mee willen werken, natuurlijk willen we dat! We zijn trots op ons bedrijf en willen graag laten zien waar we iedere dag mee bezig zijn en wat ons bezig houdt.
Ik wacht de familie op. Er komt een hele stoet auto’s aan. Ongeveer 40 personen, van jong tot oud en wonend door heel Nederland, stappen nieuwsgierig uit. De connectie van de familie met de boerderij? De voorvaderen waren boer. Ieder familielid, elk met een eigen achtergrond, maakt dagelijks gebruik van de Nederlandse veehouderij: consumeren van melk, -producten en vlees.
Ik begin mijn verhaal met een stukje historie. In 2010 zijn we begonnen met het melken van 55 koeien in Zwiggelte. Vandaag melken we 110 koeien. De grond die we nodig hebben voor de teelt van voer ligt in een straal van 4 kilometer om het bedrijf. We kopen brokjes om de koeien een extraatje te verstrekken. Dit lekkernij wordt in een automaat individueel gevoerd en de hoeveelheid wordt bepaald aan de hand van de kilogrammen melk wat de koe geeft. Veel melk is meer brok, minder melk is minder brok. Naast brok in de automaat, geniet het vee dagelijks van een basisbuffet. Het voer voor de koeien wordt in een grote wagen gedaan en dit wordt gemengd tot een soort ‘hutspot’ met verschillende ingrediënten (hoofdzakelijk kuilgras en maïs).
We starten bij de pasgeboren kalfjes. In de jongveestal dartelen kalfjes vrolijk rond. Vanaf daar gaan we naar de tieners, pinken noemen we dat. Van de pinken naar de droge koeien (8 weken voor afkalven) en vervolgens werpen we een blik bij de koeien die heerlijk weiden. Ondertussen vertel ik veel en is er volop interactie! Vragen van gele flappen in de oren tot aan wat kost een trekker? Van alles passeert de revue.
Tja, en die drie kwartier… Dat liep iets uit, maar iedereen ging vol enthousiasme terug naar de kampeerboerderij. Mijn boodschap aan de familie: “Ik hoop dat jullie het echte beeld van het maken van een heerlijk glas Nederlandse melk hebben beleefd en gezien hier, en… zegt het voort…!”
Geke Enting
Terwijl ik dit schrijf ben ik aan het kennismaken met mijn nieuwe koppel hennen. Mijn legkippen krijg ik vlak voordat ze gaan puberen, als ze 17 weken oud zijn. De eerste dag zijn ze rustig, timide haast. Toch heb ik het idee dat de hormonen door de lucht vliegen en het puberen zo kan beginnen. Het kan natuurlijk ook aan mijn eigen spanning liggen, het is altijd heel mooi maar ook spannend om nieuwe kippen te krijgen. Snappen ze wel waar ze water kunnen vinden, zien ze waar het voer ligt, vinden ze het wel leuk. Dat is eigenlijk waar ik mee bezig ben. Want als die kippen het zo snel mogelijk leuk hebben en vertrouwd vinden is het voor mij ook leuk.
Een paar dagen later is het al zover, de kippen zijn al aan het stofbaden, hét teken dat ze het goed naar de zin hebben. Puberen doen ze ook goed, een enkeling vliegt me al aan met de puntige snavel en scherpe nagels. Onder het mom, wat doe jij hier, dit is ons verblijf. Met korte broek en stofjas door het verblijf lopen is alweer verleden tijd. Het is een kwestie van rustig lopen, soms een stapje terug doen en dan toch maar weer doorgaan.
Ik hoorde laatst op de radio dat de reden van puberen juist is dat het makkelijker wordt elkaar los te laten, vandaar de heftige ruzies. Maar dat is helemaal niet wat ik wil. Ik wil graag vanaf dit punt precies begrijpen waar de kippen behoefte aan hebben zodat ik daar zo goed mogelijk aan kan voldoen.
Ik ben benieuwd hoe ik dat later bij mijn eigen kinderen ga oplossen. Heb ik het benul een stapje terug te doen (ik ben er nu al bang voor dat dat niet gaat lukken). Gelukkig weet ik dat over een aantal weken, als de kippen eieren gaan leggen, de wereld er weer anders uitziet. De agressie heeft plaatsgemaakt voor nieuwsgierigheid. Als ik dan de deur open doe van het kippenverblijf komen ze luid kakelend op me af gerend alsof ze me gemist hebben.
Voor mensen met puberende kinderen: naar alle waarschijnlijkheid vergaat het jullie straks ook zo, alleen duurt het wat langer dan een paar weken.
Hans Brinke
De eerste echte zomerse dag van 2019, een zaterdag in april. In de spoeddienst een telefoontje van een ongeruste veehouder. Ik spring in de auto en rij bij schitterende avondzon naar de boerderij. Een van hun dieren lijkt erg ziek. Na het aantrekken van bedrijfslaarzen, iedere veehouder heeft laarzen staan voor bezoekers, lopen we naar de wei.
Daar staat Janna 681, een jonge koe die pas moeder is geworden. Alhoewel 90 procent van de koeien meestal bevalt van hun kalf zonder hulp, betekent dat niet dat het niet zwaar is. Janna had het er nog wel moeilijk mee.
Ook was ze voor het eerst tussen de oudere koeien. Daar zitten vaak best wat vervelende tantes tussen die willen bepalen wat er gebeurt. Kortom, Janna had stress. De grote wisselingen in dag en nacht temperatuur in het voorjaar gecombineerd met stress zorgden ervoor dat de griep toe kon slaan. Janna had meer dan 41 graden koorts en een beginnende longontsteking.
Omdat de boer nog aan het melken was hield de boerin de koe vast zodat ik staande in de wei infusen toe kon dienen, vocht via sondevoeding en medicijnen via prikjes. Hartstikke handig dat op veel boerderijen de hele familie mee helpt de dieren te verzorgen. Ook al is een koe ziek, je kunt ze moeilijk vertellen dat ze beter worden van een prikje of infuus, daarom laten ze dat niet altijd zomaar toe.
We spraken af dat Janna samen met een vriendin een tijdje apart mocht blijven lopen in een weilandje vlakbij de boerderij. Best veel werk om deze dames twee keer per dag een touwtje aan te knopen en apart naar de melkstal te brengen, maar dat had deze veehouder er graag voor over.
Janna deed hard haar best, knapte op en gaf na enkele weken wel drie emmers melk per dag.
Onlangs blikten we samen met een goed gevoel terug op de intensieve zorg. Janna heeft er zo van geleerd en genoten dat ze nu een van de liefste koeien van de stal is. Tot mijn verbazing hoorde ik dat ze daarom binnenkort mee mag doen in de uitvoering van het toneel in het dorp.
Daarin is een speciale rol voor een vriendelijke koe weggelegd. Zo veranderde Janna van doodzieke moeder naar een bekende Drent, daar word ik echt vrolijk van!
Bernd Hietberg
Ik hoor regelmatig in mijn omgeving en in de media dat er veel nadelen zijn aan het houden van varkens. Graag wil ik jullie vertellen over de voordelen van het varken. En dat zijn er nog wel wat.
Vroeger had iedereen wel een varken, die de etensresten van het gezin op at en uiteindelijk voor eigen gebruik werd geslacht. Zo gezien waren ze vroeger ook al best duurzaam bezig.
Tegenwoordig worden ook nog etensresten gebruikt voor het maken van voeding voor dieren. Alleen wordt het nu op grote schaal toegepast. Waarbij de voerfabrikanten ervoor zorgen dat het een goed voedingsproduct voor de dieren wordt.
In Japan bijvoorbeeld, worden de etensresten voor bijna honderd procent verwerkt tot diervoeding. Ook hier in Nederland worden veel reststromen gebruikt om varkens mee groot te brengen, denk aan broodkruimels, koekkruimels, vermalen chips enz.
Wat ook een groot voordeel van het varken is, is dat ze compleet benut wordt. Dit noemt men ook wel vierkantsverwaarding. We hebben het dan niet alleen over de verwerking van karbonades, spare-ribs, gehakt en alle andere vleesproducten. Maar ook worden er 187 niet-vleesproducten gemaakt waar wel iets van een varken in verwerkt zit. In tandpasta, wasmiddel, lippenbalsem, houdbare melk en in behangplaksel zitten onderdelen van het varken. En om niet te vergeten; de hartkleppen van varkens worden toegepast bij mensen. Het varken is dus eigenlijk best wel belangrijk voor de mens.
De vierkantsverwaarding van het varken geeft mij als varkenshouder een zeer goed gevoel. Alle dagen zorgen we ervoor dat de varkens het zo goed mogelijk hebben. Het houden van varkens is hier in Nederland bij wet goed geregeld. Je kunt dan denken aan minimaal medicijn gebruik, huisvesting, klimaat, voer efficiëntie en zo kan ik nog wel even door gaan.
De Nederlandse agrarische sector loopt voorop betreft dierwelzijn, innovatie en duurzaamheid. En daar ben ik trots op.
Michel Pol
Ik heb heel veel emotie, niet dat ik niet denken kán, maar mijn lichaam, met name mijn mond, is meestal sneller dan mijn hersenen. Dat is wel eens lastig, vooral voor mijn omgeving, maar is ook heel mooi soms. Mensen weten meteen waar ze aan toe zijn aangezien mijn reactie over het algemeen toch duidelijk aangeeft hoe ik erover denk.
Afgelopen jaar had ik heel veel last van mijn emoties. Misschien begon het al wel een aantal jaren geleden. Mijn beste kameraad zei toen tegen me: 'Als iedereen zo met zijn dieren om zou gaan als jij zou ik gewoon nog vlees eten.'
Ik wist toen wel dat hij een heel groot compliment probeerde te maken, maar eigenlijk zei hij op dat moment: ik vertrouw boeren niet. Ik heb er niet zoveel op gezegd, de opmerking is echter wel blijven hangen.
Het laatste jaar kreeg ik steeds meer het gevoel dat we als veehouderij een hoek in gedrukt werden. Alsof het niet goed is om van dieren te houden en dieren te houden. Als je maar vaak genoeg hoort dat wat je doet niet goed is ga je het namelijk zelf ook een beetje geloven. Ik begon dus waarachtig een beetje minder trots te worden op wat ik deed. En dat doet pijn. Op een rare manier heeft de bezetting van het varkensbedrijf in Boxtel mij hierin juist heel erg geholpen. Wat in Boxtel gebeurde klopte van geen kant, maar ik dacht wel ineens waarom trek ik mij iets aan van mensen die zelf dieren een dag lang in de stress laten zitten. En waarom ben ik opeens niet meer zo trots op mijn beroep.
Als ik naar de legpluimveehouderij kijk, dan kan ik echt heel erg trots zijn wat we de afgelopen twintig jaar met dierwelzijn vooruit zijn gegaan. En als ik naar mijn koeien kijk.... Dat zijn de koeien die uiteindelijk nazaten zijn van de koeien van mijn opa's opa's opa en dan weet ik zeker dat ze er stukken florissanter bijlopen dan toen. Ik ben samen met mijn collega's onderdeel van een hele mooie kringloop, die voedselproductie heet. Waarbij mijn dieren dierlijke eiwitten leveren die essentieel zijn voor de mens. Maar ook mest dat weer nodig is om planten te laten groeien. En hier ben ik niet gewoon trots op, maar super trots!
Hans Brinke
Meimaand. De maand waarin het maaien van de eerste snede gras van het jaar 2019 centraal staat. Het gras zit weer in de ‘kuil’. Nee, niet een gat in de grond, maar een hoop gemaaid, gedroogd en gesneden gras wat we goed aanrijden en laten conserveren tot kuilgras. Dit gras wordt gevoerd aan de koeien op stal. Naast kuilgras krijgen onze koeien maïs, brok én halen ze zelf gras uit de weide. ’s Ochtends na het melken gaan ze naar buiten en in de middag halen we de dames weer op.
Succesfactoren voor een eerste snede gras is dat er een mooi gewas staat, de lengte goed is en het met goed weer geoogst wordt. Goed weer betekent hier dat het droog is en het liefst ook nog een beetje zonnig, winderig zodat het gras iets droogt.
Zo ging het ook in de week van 13 mei. De helft van de eerste snede hadden we al eerder gemaaid. Het leek een droge week te gaan worden,
alles stond op scherp en we zochten naar de beste planning voor het maaien en ophalen van het gras. Het weerbericht werd fanatiek geluisterd. Buienradar.nl; weeronline.nl; knmi.nl; ze stonden allen in de favorieten van de bezochte internetpagina’s. Planning luidde: dinsdag maaien, woensdag schudden en donderdag in de kuil. Op het moment dat dit besloten werd, wijzigde de weersvoorspelling toch iets. Donderdagmiddag kwam er misschien toch een buitje regen. De planning wijzigde: maandag maaien, dinsdag schudden, woensdag in de kuil. Gelukkig hebben we een flexibel team van mensen en kunnen we het schuiven. Het gras is mooi in de kuil gekomen en de regen was vervolgens zeer welkom voor de groei van de tweede snede gras.
In een gemiddeld jaar halen we 4 tot 5 snedes gras van het land. Dit kuilgras, aangevuld met ander producten, wordt gedurende het jaar door onze koeien omgezet naar heerlijke melk!
Het is een hele uitdaging, onder invloed van de weersomstandigheden, de gewenste kwaliteit voer te oogsten. Geen jaar is gelijk; te droog, te nat… Het is ieder jaar opnieuw een spannende tijd!
Geke Enting
Onlangs was Boxtel in het nieuws. Een varkensstal waar 125 activisten binnen gedrongen waren en 100 activisten buiten stonden. De activisten zaten op het gangpad tussen de varkens. Voor hen een geslaagde media actie, maar niet wetend dat een varkensstal erg hygiënisch is. Ziektes kunnen er makkelijk binnen dringen. Daarnaast zijn varkens erg gevoelig voor stress. Ik hoop voor de varkens en de boer, dat de varkens hier niet onder te lijden hebben gehad en dat er geen ziektes de stal binnen gedrongen zijn.
Waar ik van schrok waren de personen op social media die deze actie goedkeurden. Zij vinden dat de boeren meer moeten laten zien wat er achter de deuren gebeurt. Voor ons als agrariërs is dit een nieuwe manier van werken. Elke dag 24/7 staat in het teken van het verzorgen van je vee, zorgen dat het zaad op tijd in het land zit, boekhouding enzovoort. Dit geldt voor alle bedrijven in de agrarische sector: veehouders, akkerbouwers, bloembollentelers, varkenshouders. Dit werk zit zo in ons systeem dat we vergeten te vertellen wat we aan het doen zijn. Iedere agrariër is trots op zijn of haar bedrijf! Als je vragen hebt, klop aan de deur, vraag wat we doen!
Daarnaast worden er verschillende open dagen gehouden. De Campina open boerderijdagen, met veehouderijbedrijven in heel het land die de deuren open zetten. Op Tweede Pinksterdag de boerderijen puzzelfietstocht in Beilen. Diverse bedrijven geven een kijkje achter de muren. Wij zullen ook onze deuren open zetten.
De dierenartspraktijk heeft ook regelmatig een open dag. Bezoek deze. Dan kun je je vragen stellen, zien hoe het er aan toe gaat in de praktijk.
Graag verwelkomen we je!
Wenda Bolhuis
