Facebook

Volg ons

December; de maand van Sinterklaas, kerst, afrondingen, balansen opmaken, oliebollen, vuurwerk, carbid en vakantie. Na een drukke periode is het fijn om thuis te zijn en met het gezin de feestdagen door te brengen. Zowel met de feestdagen als in de vakantie gaat het werk op de boerderij door. Het werk op de piekmomenten – rond melkenstijd – vullen we vaker met elkaar in. Met z’n viertjes in de overall naar de stal: helpen met melken, voeren en verzorging van de dieren. Met gezellige muziek op de radio in de melkstal zingen en dansen we er op los! Of dit iedere melkbeurt zo kan? Nee… Maar die paar keer in de vakantie is erg gezellig!

Ieder jaar tussen kerst en oud & nieuw luisteren we getrouw naar de Top 2000. Dit jaar een bijzondere top 10. Er kwam een oproep om de Top 2000 in te vullen met muziek over, van en voor het boerenerf. Een uitdaging om op deze wijze eens een aantal topnummers te selecteren. In 2019 staat voor mij de band ‘Normaal’ met het nummer ‘De boer dat is de keerl’ bovenaan én het staat zelfs op plek 9 van de Top 2000!

Het nummer gaat vandaag de revue passeren op de radio, hopelijk geniet jij daar net zo van als ik! Verder draaien de oliebollenkramen op volle toeren en gaan de groepen carbidschieters op pad. Van dorp naar dorp, laten horen dat dit de laatste dag van 2019 is. Een gezellige bedoeling met geknal, drinken, vuurtjes en samenzijn. Het geknal rond oud & nieuw vraagt om extra alertheid met het houden van vee. De knallen van carbid en vuurwerk, kunnen ervoor zorgen dat de dieren schrikken. De radio staat wat harder aan in de stal, niet alleen om de Top 2000, maar ook om het schrikeffect te dempen.

Inmiddels zijn onze columns een vaste prik in de Krant van Midden-Drenthe. De reacties die we hierop krijgen, van velen, zijn erg leuk! Wat wij gaan doen in 2020? We blijven jullie meenemen bij de gebeurtenissen op onze boerderij en in ons werk. Verder zijn we met een grotere groep een website aan het maken waarin we nog veel meer kunnen vertellen en laten zien van onze bedrijven. Kortom, voldoende uitdagingen en goede voornemens!

Ik wens jullie een ‘loeigoed’ nieuwjaar toe!

Geke Enting

Het is half december en ik heb de koeien nog buiten. De kippen trouwens ook hoor, maar die lopen áltijd buiten. Maar de koeien, dat is wél bijzonder.

Nou ja, buiten? Dat is misschien ook wat overdreven. Ze hebben de mogelijkheid naar buiten te gaan, het is hun eigen keuze of ze dat doen of niet.

In de praktijk komt het er op neer dat ongeveer de helft nog naar buiten gaat. Gewoon eventjes, paar hapjes gras, lekker liggen, nog een paar hapjes gras en dan weer lekker naar binnen. Vergelijkbaar met iemand die even een blokje om gaat, met een kopje koffie en warme appeltaart op het terras in de najaarszon. Althans dat beeld krijg ik erbij.

Op de één of andere manier houden mijn koeien ervan om in de ochtendschemering naar buiten te gaan. Misschien genieten ze wel, net zoals ik, enorm van de zonsopkomst.

Terwijl de koeien alweer aanstalten nemen om terug te gaan naar de stal ben ik een kalfje aan het voeren. Het is rond negen uur en ik hoor dat de ganzen juist veel kabaal maken op de Meeuwenplas. Ik heb daar nog nooit een meeuw gezien, maar ja zo heet die plas.

Terwijl de koeien juist terug komen uit de weide, gaan de ganzen hun maal ophalen op de weides en akkers in de omgeving. Ook weer een geweldig schouwspel, zo'n 500 ganzen die met veel kabaal opstijgen en eerst een paar rondjes vliegen om te kijken waar ze op aan moeten. Het lijkt wel of ze elkaar aan het afschudden zijn.

Het is het eind van het jaar, we gaan op kerst aan. Ik hoef alleen maar te voeren, eieren te rapen en wat onderhoud. Het landwerk is klaar. Tijd om vooruit te kijken, naar het nieuwe jaar. Ik heb er zin aan.

Allemaal een fijne kerst en alvast een enorm best 2020!

Hans Brinke

Onze oudste dochter gaat binnenkort met het Voortgezet Onderwijs naar de ‘Beroepen-Doe-Dagen’ en werd gevraagd een digitaal formulier in te vullen met 5 beroepen naar keuze. Ze meldt opgetogen dat er ook ‘melkveehouder’ tussen staat. Ik adviseer haar vervolgens overige beroepen aan te vinken; het boerenleven kent ze van thuis. Een aantal dagen later meldt ze terloops toch ‘melkveehouder’ als één van haar keuzes te hebben aangevinkt. Mooi te zien dat ze haar eigen hart volgt.

Welke afwegingen maak je als je boer wilt worden? Meer dan 80 procent van de agrarische bedrijven in ons land zijn familiebedrijven. Desalniettemin geen makkelijke keuze een dergelijk bedrijf voort te zetten; financieel en relationeel vaak onder grote druk.

Hoe wij de keuze ‘boer’ te worden gemaakt hebben? Niet. Fred is boer in hart en nieren; hij kan zich geen leven zonder koeien voorstellen. Zijn vader is echter geen boer. Toch had Fred een grote troef in handen, zijn passie.

Tijdens onze verkeringstijd werd ik geraakt door zijn passie en spraken we vanaf toen over ‘samen boeren’. Zijn zoektocht om boer te worden werd ‘onze’ zoektocht. In Nederland is het vrijwel onmogelijk om boer te worden wanneer je ouders dit niet zijn. Eén van de hoofdredenen hiervoor zijn de grondprijzen, 1 hectare landbouwgrond kost tussen €50.000 en €80.000.

Onze zoektocht naar een boerderij begon in Zuid-Holland en liep via Denemarken, Duitsland en Frankrijk naar Nieuw-Zeeland waar we in drie jaar tijd een prachtervaring opdeden.

Uiteindelijk is het gelukt onze boerendroom te realiseren in Drenthe, waar we sinds 15 jaar een boerderij pachten. De eerste dag dat 29 koeien de stal betraden staat nog helder op ons netvlies: onze koeien. Het was gelukt, we waren BOER! Niet vanzelfsprekend dus, wel vol overtuiging. Boer zijn is geen ‘beroep’, het is een ‘levenswijze’.

Hoe het onze dochter zal vergaan? We wachten af. We proberen onze kinderen te motiveren hun eigen keuzes te maken, zoals wij destijds ook gedaan hebben. Boer zijn is niet de makkelijkste weg die je kunt bewandelen, dat geven we hen mee.

‘Weet ik’, antwoordt dochterlief, terwijl ze de stal in huppelt in haar ‘#trotsopdeboeren t-shirt’…

Bianca Straathof

Onlangs was ik bij een veehouder bezig met de jaarlijkse ‘bedrijfscheck’, ook wel koekompas genoemd. We lopen dan diverse puntjes op het bedrijf langs om te kijken of er een risico is dat een dier ziek wordt of zich verwondt. Een soort APK voor een melkveebedrijf. Als je remmen niet goed zijn loop je de kans komend jaar uit de bocht te vliegen. Dat is ook bij koeien zo, als de vloer te glad wordt loopt de boer de kans dat een van zijn dieren uit de bocht vliegt. En dat wil je niet. We checken onder andere waterbakken, vloer, ligbedden, melktechniek en scoren het dierwelzijn met een punten systeem. Alles om samen met de boer het de koeien nog aangenamer of gezonder te maken, leuk om te doen.

In de afronding van dit bezoek belde een collega die letterlijk vast zat bij de verlossing van een koe. In een natuurgebied was een koe in nood. Ze moest bevallen maar de pootjes van het kalf lagen niet goed en dan lukt het niet.

Omdat het veel geregend had was de plek lastig te bereiken. Om milieu en kosten te besparen rijden we tegenwoordig veel met bestelauto’s in plaats van 4x4. Het busje was echter tot de buik in de blubber gezakt, net als de koe die begin december een heel ongunstige plek in de blubber had uitgekozen om te kalven. 4x4 was nu wel handig geweest.

Twee veehouders uit de buurt merkten de benarde positie van de koe en de auto van afstand al op en snelden ons te hulp. Samen met de verzorger, twee dierenartsen en de veehouders lukte het de koe te bedaren, de ligging van het kalf te veranderen en werd het kalf geboren.

Voordat een koe in de natuur tekenen geeft van nood, is de geboorte vaak al urenlang aan de gang en is het kalf dikwijls overleden. Op de boerderij lopen de zwangere dames in een aparte groep. Ze krijgen extra aandacht, het valt dan eerder op als er iets loos is. Na wat medicatie en pijnstilling ‘nam de koe de benen’, terug naar haar vriendinnen en werd met vereende krachten de auto uit de blubber geduwd. Een wasbeurtje was na dit avontuur wel even nodig!

Bernd Hietberg

Ik had in september een tweedaagse cursus circulariteit. Of om het wat makkelijker uit te leggen: hoe sluit ik de kringloop op mijn bedrijf beter? Of hoe zorg ik ervoor dat ik minder grondstoffen nodig heb om mijn product te maken? Deze cursus was op uitnodiging van mijn bank, die noemden het nog mooier (of moeilijker) Business Innovation Workshop.

Ik wist niet helemaal wat ik ervan moest verwachten. Ik dacht dat ik misschien op mijn bedrijf eigen energie ging opwekken om qua energie zelfvoorzienend te zijn.

Er deden tien ondernemers mee. Allemaal met iets totaal anders bezig, zoals bijvoorbeeld het meest duurzame stukje kippenvlees maar ook iemand die 10.000 hectare zeewier gaat planten in de Noordzee. De ondernemer of eigenlijk kunstenaar met het idee van Broodje Poep sprak het meest tot mijn verbeelding. Zij heette Fides Lapidaire.

Uiteraard dacht ik aan rapapa, rapapa.....Ome Willem. Maar daar ging het niet over. Fides Lapidaire gaat in een foodtruck broodjes verkopen en in die foodtruck kun je ook poepen op een droog toilet. Die poep wordt dan verzameld en gecomposteerd. Die compost wordt weer gebruikt om de planten te voeden, die als ingrediënt voor het broodje poep worden gebruikt. Dit project is bedoeld om het gesprek hierover op gang te helpen. Zonder mest geen voedsel. Een schone zaak dacht ik.

Naar aanleiding van de cursus besloot ik dat ik dit jaar de CO2 voetafdruk van mijn eieren wil uitrekenen. Op die manier kan ik bepalen waar ik het snelst de meeste vooruitgang kan boeken. Misschien is dat wel helemaal niet op energie, maar op iets heel anders.

We zijn nu een paar week verder. Terugdenkend aan die cursus heb ik twee conclusies getrokken. Om de kringloop van menselijk gebruik te sluiten hebben we dieren nodig. Dat is voor mezelf wel een geruststellende gedachte. Ik heb nou eenmaal wat met dieren en zie mezelf dan ook niet als akkerbouwer verder gaan. Om op bedrijfsniveau de kringloop te sluiten heb je ook altijd anderen nodig. We hebben elkaar nodig. Dat vind ik verreweg de mooiste gedachte: ‘We hebben elkaar nodig!'

Hans Brinke

Zondagochtend om 6 uur gaat de telefoon. Problemen met koe Osien. Snel in de kleren die tijdens een spoeddienst altijd klaar liggen om aan te schieten. Het waait nog flink, veel takken op de weg. Als je de eerste bent die over de plattelandswegen rijdt na een nachtelijke storm heb je ‘het geluk’ dat je de dikke takken aan de kant mag slepen. Een auto met goede verlichting is wel heel prettig, hoe zal dat vroeger zijn geweest?

Ik rijd door Beilen, geen lamp is aan, geen auto op de weg, iedereen ligt nog lekker te slapen. Niet wetende dat in de stallen de meeste boeren al de eerste koeien weer gemolken hebben, ook op zondag.

Aangekomen bij de boerderij staat een stoer knaapje op de uitkijk, hooguit een jaar of 6. Als papa tijdens het melken ’s ochtends weer naar binnen komt om mama te roepen, dan moet er iets aan de hand zijn. Dat wil je als boerderijkind niet missen.

De ronde melkstal is aan de voorzijde volledig van glas. Het is ook een mooie plek als boerderijkind om op de uitkijk te staan. In de stal heeft Osien, inmiddels met haar 7 jaar al niet de jongste koe meer, erg hard geperst tijdens de geboorte van haar kalfje. Daardoor is haar baarmoeder mee geperst naar buiten. Een complicatie die in de natuur dodelijk zou zijn voor de koe.

Samen met de boer, met behulp van een paar touwen, trokken we de koe in borstligging. Ze kreeg een ruggeprik en van een pak stro met een steriele operatiejas eromheen maakten we een tafeltje waarop de baarmoeder kon liggen.

Na het verwijderen van strodeeltjes en ontsmetting van de baarmoeder, kon met enige kracht de baarmoeder terug geduwd worden. Gelukkig perste Osien niet meer!

Mijn armen waren te kort om de baarmoeder helemaal in de koe terug te leggen op de plek. Het zoontje van de boer die gespannen toekeek snelde naar binnen om een lege colafles te halen. Daarmee kon ook het laatste puntje op de plek terug geduwd worden. Met een infuusje ter ondersteuning lieten we de koe rustig bijkomen. Drie uurtjes later ging ze weer staan.

Bernd Hietberg

Gelukkig voor Osien woont ze op een boerderij, een familiebedrijf, waar ook op zondagochtend het hele gezin klaar staat voor de zorg van hun dieren.

‘Mag ik nou van tafel?’ Het is 17.15 uur en een van onze zoons zit te wippen op zijn stoel. Niet dat hij wil gaan spelen. Hij ‘moet’ aan het werk. De koeien op ons melkveebedrijf worden twee keer per dag gemolken: ’s ochtends om 5.30 uur en ’s avonds om 17.30 uur. Er wordt bij ons met twee personen gemolken. Eén persoon in de stal om de koeien op te halen en de ligboxen schoon te harken en in te strooien. En één persoon in de melkstal om de koeien aan te sluiten op de melkmachine.

Koeien zijn gewoontedieren. Bij het pakken van de harken en de ‘Hee Hup!-roep’ van de twee zesjarige boerenknechten komen de eerste dames al in de benen om naar de melkstal toe te lopen. Iedere koe heeft haar eigen karakter. Ineke staat vaak als eerste in de melkstal en Aafke wil eerst een aai over haar bol voordat ze naar de melkstal gaat. Eén rondje in de draaimelkstal duurt twaalf minuten, daarna kunnen ze terug naar de vriendinnen in de stal, mits er niks bijzonders aan de hand is. Als een koe fit is, geeft ze veel melk. Koeien die ineens veel minder melk geven, gaan automatisch in een zorghok achter de melkstal. Zorgkoeien worden na het melken gecontroleerd en eventueel behandeld. We houden onze koeien stuk voor stuk goed in de gaten. Die zorg krijgen onze vier kinderen met de paplepel ingegoten. Wat is het mooi om te zien met hoeveel toewijding ze te werk gaan met de dieren.

Zondagochtend 3.50 uur: ik schrik wakker van gerommel in de keuken. Ik ga naar beneden en ontdek een van de tweeling in zijn ‘werkkleding’ bij het aanrecht. Hij is brood aan het smeren omdat hij zo ‘moet’ melken. Ik geniet van het slaperige koppie, die wilde bos krullen en de verontwaardiging als ik vertel dat het nog lang geen melktijd is. De werkkleren gaan weer uit. En naast papa, in het grote bed, is het nog heerlijk slapen tot de wekker om 5.20 uur gaat. De zorg voor de koeien zit er wel in, nu nog leren klokkijken.

Dorien Benning-de Wal

Als dierenartsenteam zijn we de laatste jaren veel bezig met het optimaliseren van de verzorging van de koe. Dit om te voorkomen dat dieren ziek worden in plaats van zieke dieren beter maken.

Als team geven we bijvoorbeeld tips over voer en water, zoals het verlagen van waterbakken van 100 naar 60 cm, omdat nieuwe inzichten duidelijk maken dat koeien niet graag uit een hoge bak drinken. Ook verlichting is een onderdeel van duurzame gezonde koeien. Koeien vinden een vast dagritme heel fijn en het liefst 16 uur licht per dag, zoals rond de langste dag van het jaar. De nacht moet echt donker zijn. Dit sloot aan bij het thema van een masterclass van de Wildkamp, een van de leveranciers van LED lampen aan de agrarische sector.

Net als de Libelle zomerweek, de bouwbeurs en de transportbeurs kunnen ook boeren iedere jaar hun hart ophalen op de rundvee- en mechanisatiebeurs. Daar gaf ik samen met een expert LED-verlichting geïnteresseerde boeren voorlichting over energiebesparing, het gebruik van verschillende LED lampen, en de wensen van de koe. Het leuke van optimaliseren is dat het vaak kleine investeringen zijn die samen al grote stappen vooruit kunnen opleveren in energiebesparing, diergezondheid en dierwelzijn. De boeren gingen naar huis met bijna 20 praktische tips voor korte en lange termijn duurzaamheid op hun boerderij.

Lampen, frequentieregelaars, robots, een specialist wees de boeren erop dat het ook nadelig uit kan pakken wanneer lekstroom of magnetisch veld ontstaat. Dat wil je bij de dieren altijd voorkomen......

Na een gezamenlijke lunch konden we op de beurs de nieuwste ontwikkelingen van de koeien sector bewonderen. Maar liefst 5 verschillende merken massageborstels voor koeien, melkrobots en vele andere gemakken voor de koe en de boer waren te bewonderen. Ook was daar een ijsmachine voor boeren die zelf ijs willen maken en verkopen. Een vitrine vol ijs lag te pronken. Helaas werd daar niet uit geserveerd, het ging alleen om het showen van de machine.

Eind november is de beurs voor veehouders in Zuid Nederland. Het is hartstikke leuk om ook boeren buiten Midden-Drenthe deze tips mee te geven en zo een kleine bijdrage te leveren aan gezonde koeien in het hele land.

Bernd Hietberg

Ik ben fan van Daniël Lohues. Ik vind het altijd heel erg knap dat hij, in die paar regels van een liedje, je precies weet te raken. Hij kan zijn gevoel enorm goed verwoorden en nóg mooier, hij neemt je helemaal mee in zijn gevoel. Dat is knap. Dat het ook nog in het Nedersaksisch is, is een heel mooie bonus.

Gevoelens, ja daar gaat het dan om. Dat is iets wat de gemiddelde landbouwer toch wat minder goed kan uiten. Ikzelf ook niet altijd, maar meestal spat het er gewoon uit, als open, extravert persoon is het schijnbaar moeilijk een binnenvetter te zijn. Zo heb ik dus het afgelopen anderhalf jaar geprobeerd via deze columns jullie soms met mijn gevoelens mee te nemen.

Begin dit jaar heb ik het gehad over waardering. De korte samenvatting van die column was: geef eens wat vaker complimenten, dat heeft iedereen wel eens nodig.

Nu is er op het moment in Nederland natuurlijk van alles aan de hand. Ik kan het hier nu proberen uit te gaan leggen maar zo makkelijk samen te vatten als mijn column over waardering is het helaas niet.

Als melk- en pluimveehouder weet ik soms ook niet meer wat ik moet geloven en waar ik me iets van aan moet trekken. En het ergste is, ik heb geen idee welke kant het opgaat. Ik geloof dat niemand op dit moment echt de regie heeft.

Wat mij dan wel heel erg positief verrast heeft is hoe enorm geweldig Nederland achter zijn boeren is gaan staan. Dat is het allermooiste compliment wat ik de afgelopen jaren meegemaakt heb. Kijk, uiteindelijk ben ik natuurlijk hartstikke trots op de Nederlandse landbouw, mijn bedrijf en op wat ik doe. Maar ik sta er niet heel erg vaak bij stil dat 95% van Nederland achter ons staat.

Dus vandaar dat ik met deze column aan iedereen die het maar wil horen wil zeggen: een ‘onmundig dik’ compliment voor jullie héle mooie compliment!

Hans Brinke

Stikstof. Het heeft ervoor gezorgd dat duizenden trekkers naar het Malieveld afreisen op 1 oktober én op 16 oktober. Indrukwekkend, kippenvel!

14 oktober, staking Drenthe. Geweldig om te zien dat belangenorganisaties in het weekend een oproep deden, waarna op maandagmorgen 60 trekkers vanuit Zwiggelte en omgeving vertrokken. Luid toeterend, voorzien van borden en in colonne naar Assen. Ik volgde met de auto, ik heb een shirt aan met de tekst ‘Boeren… vind ik leuk!’. Een hele stoet trekkers komt bij een stoplicht voorbij. Mensen zwaaien en steken duimen omhoog. Een mevrouw bij het stoplicht vraagt mij wat er aan de hand is. Ik vertel het haar, ze peinst en bij de volgende toeterende trekker gaat ook haar duim in de lucht.

Aangekomen bij het provinciehuis worden de gasten ontvangen met koffie en krentenbrood. De trekkers mogen parkeren op de daarvoor aangegeven plaatsen. Dat duurde niet zo lang… De linten en dranghekken gingen aan de kant, het hele terrein staat stampvol met mensen én trekkers.

De toespraken werden uitgesteld, niet alle trekkers waren gearriveerd. Eerst speeches van de belangenbehartigers: woorden die diep in mijn boerenhart zijn doorgedrongen, woorden die trots maken maar aan de andere kant veel pijn doen. Gedeputeerde Henk Jumelet spreekt, het woord ‘opschorten’ valt. Met dit woord werd de sfeer grimmiger. Een groot aantal begon te roepen ‘intrekken, intrekken, intrekken!’. Een aantal werd boos en probeerde naar voren te stormen, tegen gehouden door anderen. ‘Intrekken, intrekken, intrekken’ bleef het geluid, steeds indringender, steeds luider en steeds grimmiger.

De voormannen en politiek Drenthe trekken zich terug. Na een kort overleg, staan ze er weer. De woorden van de gedeputeerde klinken: ‘… de afspraken in te trekken!’ Luid applaus en gejoel volgt, opluchting op gezichten, blijdschap maar ook wetende dat we er nog niet zijn, vertrekken de ruim 1000 trekkers, agrariërs en andere betrokkenen.

Ook ik vertrek. Jubelstemming om te zien dat een oproep zoveel mensen en saamhorigheid op de been kan brengen. Het doet me goed dat velen ons werk waarderen. De warmte, de saamhorigheid én de acties inclusief een prachtig ontbijt in Den Haag, om de overlast te compenseren, voelen goed! ‘Boeren… vind ik leuk!’

Geke Enting

© 2019 MelkNatuurlijk